Vroeger verzorgde men zich met natuurlijke middelen, tot de chemie opkwam. Dat was nieuw, met goedkope ingrediënten, zo dat verzorging voor iedereen toegankelijk werd. Meer mensen beseffen nu dat er ook producten gebruikt worden die niet zo gezond zijn. Samen met Monica Rendon, cosmetologe, zoek ik uit waar we op moeten letten.

Als je het niet kan eten, moet je het ook niet op je huid smeren

Synthetische stoffen horen niet thuis op onze huid. Natuurlijke ingrediënten worden doorgaans beter verdragen, kunstmatige stoffen kunnen natuurlijke processen verstoren. Ze drogen de huid uit of verstoppen de poriën, geurstoffen kunnen allergieën veroorzaken. We zouden beter alleen ingrediënten op onze huid aanwenden die ook geschikt zijn voor inwendig gebruik. Een gouden regel zou zijn: als je het niet kan eten, moet je het ook niet op je huid smeren.

60% van wat er op de huid gesmeerd wordt komt in de bloedsomloop terecht. Vandaar dat chemische en toxische stoffen in cosmetica een gevaar vormen voor onze gezondheid. Omdat veel van deze stoffen opgeslagen worden in het lichaam wordt het schadelijke effect groter naarmate we ouder worden. Een klein beetje van twijfelachtige ingrediënten, dat kan ons lichaam nog wel aan, maar een overvloed aan producten elke dag, jarenlang, is een andere zaak, dan stapelen de stoffen zich op in ons lichaam en kan er een allergische reactie ontstaan als het saturatiepunt bereikt is.

De wetgeving voor Bio Cosmetica

De natuurlijke huidverzorgingsproducten zijn niet altijd helemaal zuiver. Zelfs als een product één natuurlijke grondstof bevat kan het al onder de vlag “natuurlijk” verkocht worden. Vooral klassieke merken die op de kar willen springen van de ecologische natuurlijke trend, bezondigen zich aan “Greenwashing”.

Er zijn diverse private BIO labels, die wel een garantie bieden en duidelijke normen opstellen, maar de fabrikanten moeten daarvoor betalen, en de criteria verschillen nogal. Natuurlijk en Bio is ook in cosmetica niet hetzelfde. Met correcte informatie en een betrouwbare leverancier kom je al een heel eind. Dierproeven zijn in Europa verboden voor cosmetica, dat is een goede zaak. De wetgeving voor Bio producten is momenteel enkel goed geregeld voor voeding, maar nog niet voor cosmetica.

Cosmos maakt onderscheid tussen ‘natuurlijk’ (‘natural’) en ‘biologisch’ (‘organic’), de ‘natuurlijke’ bevatten weinig bio ingrediënten. Natrue maakt ook onderscheid: natuurlijk met portie bio, helemaal bio, of natuurlijk (niet bio). Cosmos is het overkoepelende label voor Ecocert, BDIH, ICEA en Soil Association.io

ch’ op ce cosmeticaproducenten voegen een (zeer) kleine

Pas als je de INCI codes leest kan je er zeker van zijn dat het een natuurlijk, eerlijk, betrouwbaar product is. Maar voor veel mensen is deze ingrediëntenlijst, die de officiële Latijnse benaming van de bestanddelen vermeld, een beetje Chinees. Wat er eerst vermeld staat, daarvan zit er het meeste in het product. Als er een sterretje staat bij een ingrediënt, dan is dat bio gecertificeerd.

Gezonde zonneproducten

Nu het lente wordt gaan we meer zonneproducten gebruiken, het loont dus de moeite om daar bij stil te staan. In gangbare zonbescherming worden nanodeeltjes gebruikt, en ook in make-up en anti-age crème met beschermingsfactor. Nanos is Grieks voor dwerg, het zijn minuscuul kleine partikels, die gemakkelijk de huid kunnen penetreren en celbeschadiging veroorzaken. Het is aangewezen om deze te vermijden.

Er zijn twee soorten zonnefilters, chemische filters en natuurlijke, fysische, minerale filters, die soms gecombineerd worden. De chemische filters dringen in de huid, waar ze de UV stralen absorberen. Ze hebben een kwartiertje inwerktijd nodig. Sommige mensen kunnen er allergisch op reageren. De minerale filters weerkaatsen de UV stralen. Ze werken onmiddellijk, want ze vormen een beschermende laag op de huid, meestal een formule met zinkoxide, soms titanium dioxide, die de UV stralen weerkaatst. De oudere formules vormden een wit laagje op de huid maar met de nieuwe formules is dat veel minder het geval. Vermits ze niet in de huid indringen worden ze goed verdragen. 

Gezond alternatief voor bedenkelijke bestanddelen

• Minerale oliën: Met de opkomst van de petrochemie zijn minerale oliën, zoals paraffine en vaseline, en ook siliconen olie, gretig gebruikt in allerhande cosmetica en verzorgingscrèmes. Maar ze verzorgen niet echt, zijn occlusief, sluiten de huid af, leggen een film op de huid en maken ze lui. De samenstelling van plantaardige oliën sluit beter aan bij onze huid, ze kunnen beter indringen en onze huid voeden en verzorgen. Ze zijn beter geschikt om als hulpstof te dienen voor actieve ingrediënten zoals essentiële oliën.
• Hormoonverstoorders: Sommige chemische bestanddelen, vaak hulpstoffen, zouden de goede werking van ons hormonaal systeem kunnen verstoren, de hormoonverstoorders, zoals bv. zware metalen, ftalaten en parabenen. Ze worden in verband gebracht met verminderde vruchtbaarheid, een verstoorde ontwikkeling, obesitas, diabetes en verschillende kankers.
• Ftalaten zijn weekmakers. Ze worden gebruikt in synthetische geurstoffen (fragrance), in haarspray en plastics. Hun moleculaire samenstelling is sterk vergelijkbaar met die van oestrogeen. Ze zouden mogelijk ook kankerverwekkend zijn en giftig voor ongeboren baby’s. Suikergebaseerde weekmakers bieden een alternatief.
• Synthetische conserveringsmiddelen, parabenen: In veel gangbare cosmetica wordt gebruik gemaakt van parabenen, synthetische conserveringsmiddelen. Ze staan vermeld als o.a. ethyl of propyl paraben. Ze voorkomen de groei van schimmels en bacteriën en remmen alle enzym activiteit in het product af, waardoor het niet bederft. Maar ons lichaam heeft ook werkzame enzymen en dus wordt de normale enzym activiteit van het lichaam ook aangevallen. Soms staat er “parabenfree” maar het chemische alternatief, vaak fenolverbindingen, kunnen huiduitslag en acné veroorzaken. Een fermentatieproces, op basis van plantenzuren, een werkwijze afkomstig uit de voeding, is een veel beter alternatief.
• SLS of schuimende reinigers: Producten die reinigen en schuimen zoals shampoo en douchegel, bevatten vaak SLS (Sodium Lauryl Sulphate), het is een tensio-actieve stof, een detergent of surfactant, ontvet heel sterk, en wordt ook gebruikt in onderhoudsproducten. SLS kan de huid irriteren en uitdrogen, roos en eczeem veroorzaken, en onze lever kan deze stof niet afbreken. Ze reinigt té grondig, waardoor ze behalve vet en vuil ook het natuurlijke huidvet kan oplossen. Maar niet alle sulfaten over dezelfde kam scheren, want een alternatief is SLES (Sodium Laureth Sulphate), dat minder irriterend werkt. Aan het product kunnen ook terugvettende oliën toegevoegd worden. Er bestaat ook sulfaatvrije shampoo, maar let dan op dat de sulfaten niet vervangen zijn door alcohol.
• PEG of Polyethyleenglycol : Emulgatoren zijn meng-en bindmiddelen die worden gebruikt om het mengen van olie en water te vergemakkelijken. Zonder emulgator is het moeilijk om een crème of badolie te maken aangezien vet en water elkaar afstoten. Ze bestaan uit een lipofiel (olie-vriendelijk) deel en een hydrofiel (water-vriendelijk) deel. Een crème bestaat uit een emulsie van vet in water of van water in vet, en een badolie bevat vaak een emulgator om de olie in het water te verdelen. Synthetische emulgatoren, zoals PEG, kunnen allergie en acné veroorzaken. Soms bevatten ze zware metalen zoals lood en nikkel, of de kankerverwekkende stof dioxaan. Maar er zijn ook natuurlijke emulgatoren, zoals lanoline (wolvet), bijenwas of cocosnotenolie.
• Synthetische geur-en kleurstoffen vind je in parfums, maar ook in make-up en cosmetica. Ze zijn fotosensibel, ze kunnen de huid doen verkleuren in combinatie met zonlicht. Sommige zijn neurotoxisch en kunnen de huid en de luchtwegen irriteren, hoofdpijn en duizeligheid veroorzaken. Maar er zijn genoeg plantaardige (vaak etherische oliën) of minerale alternatieven.